ARTEMİS TAPINAĞI
Efeslilerin ilk yerleşimlerinin bu tapınağın olduğu yerde bulunduğu bilinmektedir.Daha sonra bir depremle yıkılması üzerine Roma İmparatorluğu’ nun yardımı ile Efesliler tapınağı yeniden ve daha gösterişli bir biçimde inşa etmişlerdir.Dünyanın 7 harikasından biri olarak kabul edilen Efes Artemis Tapınağı’nın bugün sadece temel kalıntıları bulunmaktadır.Selçuk’tan Kuşadası yoluna girişte sağda bu görkemli tapınağın kalıntıları görülür.Bakir doğa tanrıçası Artemis inancının köken itibari ile bir Anadolu inanışı olduğu ve kaynağının Hititlerin ana tanrıçası Kibele‘ye dayandığı bilinmektedir.Efes’te bu iki ana tanrıça bolluk ve bereket timsali olarak anılmakta ve İlyada Destanları’nda da doğum yeri olarak eski Yunancada bıldırcın anlamına gelen “Ortyge” olduğu bilinmektedir.Ortyge’nin bugün Efes’te kurulduğu yer olan Bülbül Dağı olduğu kaynaklarda yer almaktadır.Artemis tapınağı 127 sütunlu olup cephedeki 36 sütunu kabartmalıdır.Tapınağın 125 metre uzunluğu, 65 metre genişliği ve 25 metre yüksekliği olabileceği düşünülmektedir.Tapınağın en eski kalıntılarının M.Ö.6.yy’a kadar tarihlendiği, tapınağın ikinci kez yapılışında ölçülerin105 metre uzunluğu, 55 metre genişliğinin, 25 metre yükseklik ile 600 metrekarelik bir alana yayıldığı bilinmektedir.En son olarak M.S.253 yılında Got’lar tarafından saldırıya uğrayan tapınak yıkılmış ve yağma edilmiştir.1869 yılında ingiliz Wood tarafından bulunan Artemis Tapınağı’nda 1904’de yine ingiliz olan Hogart kazıları sürdürmüştür.Bugün Ören yerindeki kazılar Avusturalyalılar tarafından yapılmaktadır.